Our Gaelic Christian Heritage (Part 4)

As the Penal Laws took hold through the 18th Century, it was State policy to ensure that the resources of a persecuted Catholic People dwindled. In the Lament for Kilcash, the death of Lady Margaret Butler of Kilcash, and with her, a source of benevolent patronage for Catholics.

The central theme is contained in the lines "bhíodh iarlaí ag tarraingt tar toinn ann, is an t-aifreann binn á rá." Nobles made their way o'er the waves thence, and there the sweet Mass was said. The poem is variously attributed.

Caoine Cill Cháis

Cad a dhéanfaimid feasta gan adhmad?
Tá deireadh na gcoillte ar lár;
níl trácht ar Chill Cháis ná ar a teaghlach
ní bainfear a cloig go bráth.
An áit úd a gcónaiodh an deighbhean
fuair gradam is meidhir thar mhná,
bhíodh iarlaí ag tarraingt tar toinn ann
is an t-aifreann binn á rá.

Ní chluinim fuiaim lachan ná gé ann,
ná fiolar ag éamh sois cuain,
ná fiú na mbeacha chun saothair
thabharfadh mil agus céir don tslua.
Níl ceol binn milis na n-éan ann

le hamharc an lae a dhul uainn,
ná an chuaichín i mbarra na ngéag ann,
ós í chuirfeadh an saol chun suain.

Tá ceo ag titim ar chraobha ann
ná glanann le gréin ná lá,
tá 'smúid ag titim ón spéir ann

is a cuid uisce g léir ag trá.
Níl coll, níl cuileann, níl caor ann,
ach clocha is maolchlocháin,
páirc an chomhair gan chraobh ann
is d' imigh an géim chun fáin.

Anois mar bharr ar gach míghreanní,
chuaigh prionsa na nGael thar sáil

anonn le hainnir na míne

fuair gradam sa bhFrainc is sa Spáinn.
Anois tá a cuallacht á caoineadh,
gheibbeadh airgead buí agus bán;
's í ná tógladh sillbh na ndaoine,
ach cara na bhfíorbhochtán.

Aicim ar Mhuire is ar Íosa
go dtaga sí arís chughainn slán,
go mbeidh rincí fada ag gabháil timpeall,
ceol veidhlín is tinte cnámh;
go dtógtar an baile seo ár sinsear
Cill Chais bhreá arís go hard,
's go bráth nó go dtiocfaidh
an dílená feictear é arís ar lár.